NPKMg bestaat uit kalium (K), stikstof (N), magnesium (Mg) en fosfor (P) zouten in de verhouding 10 : 5 : 1 : 1. Hiermee wordt een dicht beplant aquarium van 100 liter voor tenminste 2 jaar bemest. De zouten zijn apart verpakt. De verpakkingen kunnen bij het GFT afval worden ingezameld.
Wat is plantenvoeding?
Soms wordt CO2 gas genoemd als plantenvoeding, en soms wordt CO2 gas apart benoemd van mineralen. Mineralen vormen een essentieel onderdeel van planten en dieren.
Hoeveel voeding hebben planten nodig?
Let wel: Je werkt altijd met een zeer grove benadering! Jij en ik weten niet hoeveel behoefte jouw planten nodig hebben. Hoeveel mineralen er in het substraat zijn gekomen. Hoeveel mineralen zijn opgeslagen in bladweefsel. Bij “te weinig” kleuren bladeren geel, maar een of enkele gele bladeren is geen reden tot paniek. Gewoon je dosering aanpassen. En bij “te veel” zal het aquarium niet zomaar geplaagd worden door algen. Algen hebben namelijk al genoeg aan zeer lage hoeveelheden….
Hoe nemen planten voeding op?
Planten nemen mineralen doorgaans via de wortels op. In water verandert alles en nemen planten, zowel de echte waterplanten als planten afkomstig van draslanden en oevers, mineralen net zo makkelijk op via de bladeren als via de wortels. Dit geldt ook voor "aquariumplanten" die te boek staan als "wortelvoedend".
Bovendien is de situatie in een aquarium totaal verschillend van die op land. De substraat laag in een aquarium is doorgaan zeer dun en van onderen volledig afgesloten door een glazen plaat. Het aquarium is gevuld met water dat in meer of mindere mate door het aquarium stroomt, inclusief het substraat. Mineralen in het substraat komen in het water terecht en mineralen in het water komen in het substraat terecht. En belangrijk: alles blijft in het aquarium en spoelt niet weg uit de grond.
Het maakt voor planten dus niet uit waar je ze mineralen geeft.
Wat zijn minerale zouten?
De mineralen die planten nodig hebben komen in de natuur als zout voor. Een zout bestaat uit een verbinding tussen twee verschillende mineralen. Deze mineralen kunnen los voorkomen of samen kristalliseren en gesteenten vormen of onderdeel van gesteenten zijn.
Los of in kristalvorm kunnen de zouten in water oplossen.
Voorbeeld:
De mineralen calcium en sulfaat komen in de natuur onder meer voor als gips steen. Gips steen bestaat uit CaSO4 · 2H2O, waarbij CaSO4 bestaat uit het positief geladen calcium-ion Ca2+ en het negatief geladen sulfaat-ion SO42-. Als gips steen in water komt, lost het op in de afzonderlijke ionen en waterstof moleculen.
Waarom minerale zouten als plantenvoeding gebruiken?
Aquasoil, root tabs, vloeibare plantenvoeding, mineralen zouten. Het zijn verschillende materialen die mineralen bieden die planten nodig hebben. De samenstelling en hoeveelheden verschillen van elkaar.
Minerale zouten zijn veel goedkoper dan andere middelen die dezelfde mineralen bevatten. Met droge zouten betaal je niet voor (duur) water in vloeibare plantenvoeding of voor klei- of andere korrels waar mineralen aan zijn toegevoegd (voedingsbodem of aquasoil).
Bovendien kun je zelf plantenvoeding samenstellen. Bijvoorbeeld door de plantenvoeding complementair te maken aan andere mineralen-bronnen, zoals de wekelijkse waterwissels op basis van kraanwater.
Wat is NPKMg?
NPKMg bestaat uit stikstof (N), fosfor (P), kalium (K) en magnesium (Mg) zouten. Een zout is een verbinding tussen twee verschillende mineralen, eventueel gebonden aan water. NPKMg bestaat uit:
Dit geeft de volgende verhouding:
10 kalium (K) : 20 nitraat (NO3), waarvan 5 stikstof (N) : 1 magnesium (Mg) : 3 fosfaat (PO4), waarvan 1 fosfor (P).
Als je alle zouten oplost in 1 liter water, wordt met 10 ml oplossing, de concentraties in 100 liter water verhoogd met 5 ppm kalium, 2,5 ppm stikstof (= 10 ppm nitraat), 0,5 ppm fosfor (= 1,5 ppm fosfaat) en 0,5 ppm magnesium.
Welke toepassingen zijn geschikt voor NPKMg?
Waarom geen calcium, ijzer, sulfaat en overige sporenelementen?
Omdat er meestal voldoende hoeveelheden van deze mineralen in een aquarium aanwezig blijven.
Ze komen in het aquarium terecht 1) door aanvullen van verdampt en geconsumeerd water met kraanwater, 2) door (eventueel) het verwisselen van water met kraanwater, en 3) door afbraak van organisch materiaal, zoals uitscheiding door vissen (en planten).
Nitraat, kalium, fosfaat en magnesium komen hierdoor ook in het aquarium terecht, maar zijn de hoeveelheden vaak onvoldoende voor planten.
Voor mijn beplante aquaria maak ik geen gebruik van 100% kraanwater voor het aanvullen van verdampt en geconsumeerd water, maar van sterk verdunt kraanwater (mix van regenwater of RO water). Voorts houd ik slechts geringe aantallen klein-blijvende vissen in mijn beplante aquaria.
Ook in deze mineraal-arme omstandigheden, doen planten het prima.
Waarom geen alles-in-een plantenvoeding?
Planten hebben "alles" nodig, maar van het meeste slechts zeer geringe hoeveelheden.
Als je NPK-Mg oplost in kraanwater heb je in feite een alles-in-een plantenvoeding.
Veel hobbyisten, waaronder ondergetekende, houden de oplossing liever zuiver. Het kraanwater, met calcium, ijzer en overige sporenelementen, bereikt via andere manieren het aquarium, zoals aanvullen en waterwissels. Bovendien komen dezelfde mineralen via de natuurlijk afbraak van organisch materiaal vrij in het water en het substraat terecht.
Jouw aquarium heeft alles al, maar de hoeveelheden kalium, nitraat, magnesium en fosfaat kunnen beperkt zijn.
Voor de "high tech" hobbyist die zeer sterke verlichting, een CO2 gas systeem, en geregeld waterwissels op basis van zuiver/RO water uitvoert, zal op zoek moeten naar calcium, ijzer en sporenelementen. Waarschijnlijk dat deze hobbyist geen gebruik maakt van een alles-in-een plantenvoeding, maar van een scala aan minerale zouten die apart worden gedoseerd. Soms met een automatische doseerpomp.
Veroorzaakt NPKMg algen?
Ook hier geldt hetzelfde antwoord als voor iedere andere plantenvoeding. Mineralen veroorzaken geen algen, maar algen hebben wel mineralen nodig. Net als planten en dieren.
Algen hebben minder mineralen nodig dan planten. Deze twee groepen concurreren dan ook niet met elkaar om mineralen. Het is niet zo dat door het toedienen van extra veel mineralen (Estimative index), de hoeveelheid die niet door planten wordt opgenomen, dan algen zou veroorzaken.
De mineralen in kraanwater zijn al in voldoende hoeveelheden om algen te krijgen.
Sommige leveranciers bieden plantenvoeding met geen of zeer lage hoeveelheden nitraat en fosfaat aan, zodat het als algenvrije plantenvoeding verkocht kan worden. Het is prima om dit te verkopen, maar het argument is misleiding. Planten hebben een geringe mate van fosfaat nodig en naar verhouding veel nitraat. Deze plantenvoeding wordt ook wel eens verkocht voor aquaria waar veel vissen (=ammoniak) rondzwemmen. Als er dan algen ontstaan is het niet de schuld van de plantenvoeding.... zucht.
In natuurlijke wateren waar veel nitraat en fosfaat uit landbouwgrond binnenkomt, zien we veel algen. Maar die algen waren er al. Veel natuurlijke wateren hebben een zeer lage plantdichtheid, ontvangen veel zonlicht en er zal voldoende organisch materiaal aanwezig zijn. Dit zijn prima condities voor het ontkiemen van algensporen. In de natuur is fosfaat het beperkende materiaal op groei. Als dat er dan voldoende van is, zullen de algen in deze wateren verder groeien.
In het aquarium is het dus zaak om voor en/of een hoge plantendichtheid en/of gedimd licht (en temperatuur) en/of weinig organisch materiaal (en ammonium).
Los alle zouten op in 1 liter water. Gebruik een lege, schone fles van 1,5 liter (bijvoorbeeld een frisdrankfles) of een doseerflacon die geschikt is voor 1 liter oplossing (water + zouten). Bewaar de oplossing luchtdicht en op een donkere plaats om de houdbaarheid te verlengen.
Hoe voorkom ik verspilling van zout?
Heb je geen ervaring en beschik je niet over de juiste middelen, dan zul je ongetwijfeld zout verspillen. Bovendien neemt de totale volume toe als je zouten mixt in 1 liter water. Vandaar de volgende dummy-proef werkwijze.
Benodigheden
Stappenplan
Wat voor water moet ik gebruiken?
Kraanwater is prima. Je hebt dan in feite een alles-in-een plantenvoeding gemaakt. Alleen zijn de mineralen in kraanwater niet gechelateerd (lees: beschermd). Ze kunnen reageren met de NPKMg mineralen. Da's op zich geen ramp, want de complexen die ontstaan kunnen door bacterieren worden gedissocieerd en weer vrij worden gemaakt.
Dit gebeurt echter niet direct. Daarom heeft het sterk de voorkeur om in plaats van kraanwater, schoon regenwater te gebruiken om een oplossing te maken. Alternatief is het gebruik van gedemineraliseerd water (demiwater). Demiwater koop je online en in winkels en supermarkten, zoals Albert Heijn, Jumbo, Plus, Kruidvat. Water uit een RO filter is nagenoeg hetzelfde.
Kraanwater kun je prima gebruiken om verdampt en (door planten) geconsumeerd aquariumwater aan te vullen. Als je dit doet, doseer dan geen NPKMg. Doseer NPKMg op dagen dat je het aquarium niet aanvult met kraanwater. Vind je dit teveel gedoe en "doe je liever als op de zondag", dat is ook helemaal prima.
Doseer wekelijks 10 ml van de oplossing in een dicht beplant aquarium van 100 liter. Dit komt overeen met 2 gram NPKMg zout. Kort schudden voor ieder gebruik.
10 ml, 5 ml of 20 ml doseren?
Als je geen CO2 gas systeem gebruikt, begin met 10 ml per week. Als vergeling van bladeren zichtbaar wordt, doseer je 20 ml per week of soms deze hoeveelheid.
Heb je geen 100 liter bak of heb je weinig planten?
Kortom, het gaat niet zozeer om het watervolume, maar om de totale plant-massa in je bak.
Heb je veel vissen rondzwemmen?
Heb je meer dan 0,25 gram vis per liter water, of 1 gram vis per 4 liter water*, doseer ongeveer de helft. Heb je meer dan 0,5 gram vis per liter water, of 1 gram vis per 2 liter water, doseer ongeveer een kwart en houdt het zakje fosfaat dicht of voed er je tuin- en huiskamerplanten mee.
* Een enkele volwassen guppie, medaka, of kleinblijvende tetra of danio vis weegt ongeveer 1 gram.
Is dit gereken echt nodig?
Wat als je te veel of te weinig doseert? Of wat als je drie weken op vakantie gaat? Wat als...
Geen paniek.
Te veel
Van ’te veel’ mineralen krijg je geen algen. Algen zijn namelijk al geholpen bij zeer geringe concentraties mineralen. Algen zijn heer en meester in water.
De truuk is om algen te voorkomen. Mineralen spelen hierbij nauwelijks een rol. Algen verschijnen op het toneel door een combinatie van lichtintensiteit, warmte, organische stof en ammonium. Zie het artikel over algen (opent in nieuw venster).
Te weinig
‘Te weinig’ mineralen is voor planten gedurende geruime tijd geen probleem. Ze kunnen de tijd overbruggen door mineralen uit voorraad of economisch minder rendabele bladeren te halen. Bovendien komen mineralen in een aquarium vrij door afbraak van organische stof. Als je van een lange vakantie terugkomt kun je wat vergeling aantreffen. Kwestie van weer NPK-MgS doseren.
De plantenverzorger zal misschien meer factoren in beschouwing nemen, met name het energie niveau. Of ervoor kiezen de mineralen droog te doseren. Of de mineralen niet te mixen maar apart te doseren. Of alleen te doseren op basis van observatie.
Droog of vloeibaar
Vloeibaar vind ik makkelijker, maar in plaats van de minerale zouten op te lossen kun je ook droog doseren.
Sla de zouten op in een luchtdichte plastic emmer vervaardigd van HDPE of PP materiaal, of in een glas met een rubberen of siliconen afsluiting.
Voeg wekelijks 2 gram uit de emmer* toe aan het aquarium. De 2 gram mineralen zouten kun je direct in het aquariumwater gooien of je lost het zout even op in een bekertje gevuld met aquariumwater, waarna je de inhoud leegt in het aquarium.
Net als voor vloeibare dosering kun je met droge zouten dezelfde rekensommen toepassen om af te wijken. De helft van 2 gram is 1 gram, et cetera. Dat kan lastig meten zijn. Door het dubbele te pakken en vervolgens te halveren, krijg je 2 porties.
* De inhoud van de pot niet schudden, maar roeren met een lepeltje. Schudden doet droge zouten juist scheiden vanwege verschillen in korrelgrootte.
Scheiden of mixen
In plaats van te mixen kunnen zouten, zowel vloeibaar als droog, apart worden gehouden en gedoseerd. Een reden waarom sommige hobbyisten hier de voorkeur aan geven is dat de mineralen elkaar niet in de weg kunnen zitten. Dit wordt voornamelijk toegepast door macro-nutriënten te scheiden van micro-nutriënten.
Als je wilt scheiden, houdt dan de volgende hoeveelheden aan:
Vloeibaar
Droog
Low of high energy
Naast de afwijkingen die vermeld staan in "Gebruiksaanwijzing voor het groentje", zijn er nog meer variabelen op basis waarvan je de dosering kunt bepalen.
Regelmaat of observatie
Je kunt de mineralen met een vaste regelmaat doseren, zoals iedere week of een halve dosis 2x per week. Fluctueert het licht en de temperatuur met de seizoenen, dan kun je voor voor kiezen om in de 6 koudere en donkere maanden minder te doseren en fosfaat misschien helemaal achterwege te laten.
Je kunt er ook voor kiezen om de regelmaat los te laten en meer te vertrouwen op observatie. Het bekendste signaal is vergeling (chlorosis) van bladeren, wat duidt op een tekort aan mineralen.
Let wel: dit vergt ervaring. Verschillende plantensoorten en verschillende lichtcondities laten bladeren namelijk lichter of geler of donkerder of groener ogen.
Bladverlies, algengroei en rotting, duidt vaak op een te hoge lichtintensiteit bij een te lage CO2 concentratie.
Download de spreadsheet om zelf parameters aan te passen.
Hoe bemest ik mijn beplante aquaria?
Voor aquaria zonder CO2 gas systeem en sterk gedimd aquarium licht
Kaliumnitraat en magnesium zouten voegen ik samen in een fles met zuiver water. Gedurende de 6 koudere en donkere maanden van het jaar gebruik ik deze oplossing en doseer op basis van gevoel en observatie. Gedurende de 6 warmere en lichtere maanden van het jaar houd ik het schema aan wat ik hierboven voor "het groentje" voorschrijf (5 ml voor 100 liter).
Verdampt en geconsumeerd water compenseer ik met een mix van regenwater en kraanwater.
Voor aquaria met CO2 gas systeem en gedimd aquarium licht
Het hele jaar door houd ik het schema voor "het groentje" aan, waarbij ik 10 ml voor 100 liter doseer. Op basis van observatie voeg ik heel soms extra kaliumnitraat toe.
Betaling, verzending, verpakking
Gaan planten dood? Zie je geen groei?
De NPKMg mineralen bestaan uit essentiële mineralen die planten nodig hebben. Niet meer, niet minder. Mineralen vormen een randvoorwaarde voor de gezondheid en groei van planten.
Bijna alle problemen met het houden van planten onder water is toe te schrijven aan lichtintensiteit, watertemperatuur en gas (CO2 en O2). Tips voor een gezond en duurzaam beplant aquarium, zonder gebruik te maken van een CO2 gas systeem:
Zie je meer algen verschijnen?
Algen hebben al ruim voldoende aan de mineralen die je in kraanwater treft. Extra mineralen zullen de groei van "zichtbare" algen wél bevorderen. Maar dit geldt voor alle mineralen, ongeacht het medium waar ze in zitten.
Maar extra mineralen zullen algensporen niet doen kiemen. Algensporen kiemen bij normale tot sterke lichtintensiteit, warmer water, aanwezigheid van organische stof en ammonium.
Mineralen dragen bij aan gezonde planten. Gezonde planten scheiden stof af om algensporen te ontmoedigen.
Nature Scapes | KvK 64481409 | BTW NL001681099B48 | Privacy by design
Plantenvoeding
Voor ’n tientje in je brievenbus. Even oplossen in water en klaar voor jarenlang gebruik.
(opent in nieuw scherm)