Een typisch aquarium waarin vissen de hoofdrol opeisen is breed en hoog. Een aquarium voor aquascaping hoeft niet breed te zijn, is vaak wat lager én dieper (naar achteren). Een “vissen aquarium” is vaak uitgerust met een kap waarin verlichting is geplaatst, wordt het vaak verkocht met een filter en eventueel een meubel. Een aquarium voor aquascaping is daarentegen vaak open en zonder rand (“rimless”).
Naast het onderscheid tussen een aquarium voor vissen en een aquarium voor aquascaping, zijn er ook stijlvolle aquaria op de markt, vaak met een geïntegreerde filter. Of aquaria met gebogen glazen panelen. Het oogt mooi op de verpakking, maar het blijkt in de praktijk vaak onpraktisch te zijn. En gebogen glazen geven een vertekend beeld van je scape. Je moet er dus van houden.
In dit artikel beperk ik me tot minimalistische, rechthoekige aquaria met een volledig open bovenkant, zoals we die kennen van de “nature aquascapes” van Takashi Amano. Ondanks de eenvoud, bestaat er veel variatie in de afmetingen.
Afmetingen van het aquarium
Een rechthoekig bak kan een kubus vorm hebben, waarbij de lengte, de breedte en de hoogte dezelfde omvang hebben. Maar vaak is de bak meer lang dan diep en hoog. Beide vormen kunnen prima werken.
Lengte van het aquarium
De lengte is zeer bepalend voor de aquascape en ook voor de dieren die in de scape gehouden kunnen worden. De lengte zelf is vaak afhankelijk van de locatie waar de aquascape komt te staan. Heb je de ruimte voor een 1 meter bak, dan kun je voor een bak met dezelfde lengte kiezen.
Ook met een klein aquarium kun je in feite al scapen. Met smalle, maar hoge aquaria kun je prima aquascapes mee creëren. Het houden van vissen wordt echter uitdagender. Als vissen wilt houden en 10 centimeter extra lengte geen probleem voor je is, ga voor die 10 centimeter extra lengte.
Hoogte van het aquarium
De hoogte van een bak bepaald primair de hoogte van de waterlijn. Het hout van een scape, kan immers boven het wateroppervlakte uitsteken.
Daarnaast bepaald de hoogte van een bak, of beter gezegd, de hoogte van de waterlijn, de verhouding tussen het wateroppervlakte en het watervolume. Hoe lager de waterlijn, hoe hoger de wateroppervlakte ten opzichte van het watervolume. Dit is gunstig voor de opgeloste concentraties O2 en CO2.
De hoogte bepaald ook de afstand van licht tot de bodem. Bij een hoge bak, zal de intensiteit bovenin een stuk hoger zijn dan onderin. Bij het houden van planten is dit iets om rekening mee te houden.
Bovendien zijn lage aquascapes makkelijker te onderhouden dan hoge aquascapes en levert een lage bak ook minder stress op het glaswerk op. De glasdikte mag dus iets minder zijn. Als het glas van een bak te dun is, dan kan het glas buigen. Dat slaapt niet lekker.
Een lage waterlijn kan aesthetisch ook de voorkeur hebben. Je krijgt dan een ‘panoramisch’ of ‘breedbeeld’ scape.
Welke hoogte te kiezen?
Ondanks de vele voordelen van een laag aquarium, heeft ‘standaard’ hoogte het voordeel dat je altijd kunt kiezen om de waterlijn lager te houden. Zie het verschil tussen bovenstaande en onderstaande aquascape.
Bovendien gaat een deel van de hoogte op in substraat.
Diepte van het aquarium
De diepte is vaak kind van de rekening. Gegeven een bepaalde lengte en hoogte, wordt de diepte vaak voor lief genomen. Voor aquascaping gaat die vlieger echter niet op. Een smal aquarium maakt aquascaping erg uitdagend. Het spelen met diepte wordt problematisch. Bovendien is er minder ruimte om achter hardscape (stenen en / of hout) te planten.
Dat de diepte er wel degelijk toe doet, merk je zodra je een scape maakt en een bepaald stuk hardscape niet past. Of geen ruimte laat voor planten.
De diepte mag best minder lengte hebben dan de hoogte van een aquarium, maar zelf geef ik de voorkeur voor een diepte die minstens gelijk is aan de hoogte.
De standaard bakken die verkrijgbaar zijn werken meestal wel goed. Maar als ik de keuze zou hebben, heb ik ze liever iets dieper. Afmetingen die goed werken:
- 45cm breed x 30cm diep x 30 cm hoog
- 60cm breed x 35cm diep x 35cm hoog
- 90cm breed x 40cm diep x 40cm hoog
- 120cm breed x 45cm diep x 45cm hoog
Omvang van het aquarium
Vissen
Als een aquascape bewoond zal worden door vissen, is met name de zogenaamde footprint van belang. Dus de breedte en de diepte van de bak. Wat is de minimale omvang voor vissen? Raadpleeg de betere bronnen zoals seriouslyfish.com voor minimale footprints.
Waterkwaliteit
Een kleinere bak is niet per definitie moeilijker te houden dan een grotere bak. Een kleinere bak is over het algemeen minder stabiel. Maar stabiliteit is in veel opzichten overgewaardeerd.
In een relatief kleine bak is er minder ruimte voor planten en staan ze per definitie dichter bij het raam en krijgen daardoor meer licht vanaf de zijkanten.
Het zijn juist de dicht beplante kleine bakken, zoals je ze hieronder aantreft, waar ik geen filtratie toepas. Het regelmatig uitvoeren van kleine waterwissels is voldoende.
Materiaal van het aquarium
Een aquascape aquarium is meestal verkrijgbaar in extra helder, zogenaamd optic white glas. Wanneer de aquascape redelijk gevorderd is en het licht aangaat, is de kwaliteit en kleur van het glas echter niet of nauwelijks zichtbaar.
Een aquarium op maat (laten) maken met normaal glas, waarbij de randen iets groen kleuren, is daarom geen slecht alternatief. Je kunt desgewenst de afmetingen naar eigen wensen aanpassen.
Met name mijn belangrijkste kritiekpunt op veel formaten, namelijk de te beperkte diepte, kun je hiermee tackelen. Echt waar, die 5 cm extra diepte maakt heel veel uit.
Naast glas wordt ook acryl toegepast. Een stuk lichter, maar veel kras-gevoeliger.
Kap van het aquarium
Een open bovenkant biedt verschillende mogelijkheden. Bijvoorbeeld om de scape boven de rand uit te laten steken. Of om planten boven het wateroppervlakte te laten groeien, zoals bij een riparium.
Maar soms is een gesloten bovenkant wenselijk. Bijvoorbeeld om vissen die er bekend om staan hun heil buiten de bak te zoeken, in de bak te houden. En / of om verdamping te beperken. En /of om de watertemperatuur te reguleren. En / of om een vochtig, warm luchtklimaat te creëren vlak boven het wateroppervlakte. Voor sommige vissen kan het laatste wenselijk zijn.
Locatie van het aquarium
Licht
Waar plaats je de aquascape? Geen onbelangrijke vraag omdat het uiterlijk van een aquascape voor een groot deel afhangt van licht.
Donkere omgeving
Een donkere locatie geniet bijna altijd de voorkeur. Zo kun je de aquascape optimaal belichten, zonder invloed van buitenaf.
Bovendien heeft de lichtintensiteit erg veel impact op de biologie van een aquarium. Door een donkere omgeving kun je de lichtintensiteit sterk reduceren, terwijl het zicht op de aquascape nog prima blijft. Aquascapes waar geen CO2 wordt geïnjecteerd, hebben eigenlijk altijd baat bij gedimmed licht. Sterke omgevingslicht zorgt dan voor veel reflectie en dus vertroebeld zicht op de aquascape.
Verlichte omgeving
Wat ook prima werkt is juist een zeer verlichte locatie. Het omgevingslicht dient dan als voornaamste lichtbron. Zonlicht werkt bijvoorbeeld heel mooi bij een riparium.
Zonlicht in de winter geeft niet snel problemen. In de zomer zal 10 uur zonlicht daarentegen tot alg-gerelateerde problemen leiden.
Naast het omgevingslicht kan kunstmatig licht, complementair worden gebruikt. Met name handig voor winteravonden, zodat je ook ’s avonds van je aquascape kunt genieten.
Backlight
De achterkant van de glazen bak kun je met semi-transparante raamfolie voorzien. Dat zorgt ervoor dat licht door de achterkant kan schijnen, maar de achterkant sterk wazig wordt. Dat is wel zo prettig. Tenzij je het behang op de muur graag in je aquascape terug ziet.
Bovendien ontstaat er door het licht op de achtergrond, diepte.
Achter de raamfolie kun je nog andere achtergronden plaatsen. Zelf gebruik ik een mat die normaal onder een aquarium wordt geplaatst, en knip deze in een bepaalde vorm, afhankelijk van de scape. Zo zou je bijvoorbeeld de hoeken donkerder kunnen maken.
Dezelfde techniek kan aan de bovenkant worden uitgevoerd. Tussen het licht en de aquascape.
Hoogte
Er is behoorlijk wat aquariummeubulair verkrijgbaar. In veel situaties wordt een aqauscape hierdoor te laag geplaatst. Als je op een bank zit en er van een afstand naar kijkt, kan het prima werken. Als je dichter erop zit of de aquascape met name staand bekijkt, zul je ervaren dat je behoorlijk mag bukken om van de scape te genieten. Ook bij hele lage aquaria, geniet een zekere hoogte de voorkeur. Ik heb zelf de meeste aquascapes op een hoogte van 1.10 meter staan.
Verder lezen? Leestips:
Blijf scapen,
Ruud
© Nature Scapes